Vitamine B12 - Cobalamine

Vitamine B12

Vitamine B12 (cobalamine) is nodig voor de aanmaak van rode bloedcellen en de synthese van DNA. Rode bloedcellen zijn nodig om zuurstof te vervoeren in het lichaam via het bloed. Een tekort van rode bloedcellen kan bloedarmoede veroorzaken. Cobalamine is daarnaast ook nodig voor een goede werking van het centrale en het perifeer zenuwstelsel. Het beschermt namelijk het omhulsel dat om de zenuwen zit, beschermt zenuwvezels en de normale groei van de zenuwen. Zenuwen zorgen er weer voor dat prikkels worden doorgegeven aan de hersenen.

Opname 

Vitamine B12 werkt nauw samen met foliumzuur, ze hebben elkaar beide nodig om goed te kunnen functioneren. Vitamine B12 wordt in de maag verwerkt in het lichaam. In de maag komt het enzym pepsine vrij. Pepsine zorgt ervoor dat de vitamine B12 uit de voeding, dat vastzit aan eiwitten, hiervan wordt losgekoppeld zodat het verder kan worden verwerkt. In de maag wordt ook de intrinsic factor geproduceerd. De intrinsic factor koppelt aan de B12 en reist verder naar het einde van de dunne darm. In de dunne darm wordt de B12, gekoppeld aan de intrinsic factor, herkent door receptoren. De intrinsic factor is essentieel voor het opnemen van de B12, de receptoren herkennen de B12 namelijk niet zonder de intrinsic factor. De vitamine wordt daarna geleidelijk afgegeven in het bloed en vervoert door het lichaam.

Vitamine B12 is een wateroplosbare vitamine, wat betekend dat het zich niet kan ophopen in het lichaam. Een teveel aan de vitamine wordt verwerkt en uitgescheiden via de urine.

Behoefte 

De behoefte voor mannen is 2,8 microgram per dag.
De behoefte voor vrouwen is 2,8 microgram per dag.
De behoefte voor zwangere vrouwen is 3,2 microgram per dag.
De behoefte voor vrouwen die borstvoeding geven is 3,8 microgram per dag.

Tekort 

Een tekort aan vitamine B12 ontstaat vaak doordat het niet goed in het lichaam wordt opgenomen en niet per se doordat er niet genoeg wordt geconsumeerd. Tegenwoordig is een tekort aan vitamine B12 niet meer zeldzaam. Doordat mensen vitamine B12 veelal halen uit dierlijke producten, waarbij de dieren de B12 ook goed moeten opnemen en uit hun voeding moeten krijgen. De B12 komt dus oorspronkelijk uit de grond, maar door intensieve landbouw is B12 ook niet genoeg beschikbaar voor de dieren. Al consumeer je veel dierlijke producten is een tekort aan vitamine B12 minder voor de hand liggend, maar niet uit te sluiten. Bij een veganistische levensstijl wordt geadviseerd vitamine B12 te suppleren.

Een tekort aan vitamine B12 kan klachten met zich meebrengen zoals:

- Moeheid
- Duizeligheid
- Oorsuizen
- Hartkloppingen

Doordat de vitamine bescherming geeft aan de zenuwen kan het ook neurologische schade met zich meebrengen zoals:

- Tintelingen in de vingers
- geheugenverlies/ cognitieve achteruitgang
- bloedarmoede
- coördinatie stoornissen
- Spierzwakte
- verlamming

Bij een vroege vaststelling van een tekort aan vitamine B12 kan de neurologische schade eventueel nog hersteld worden, bij het te laat vaststellen van een tekort kan de schade onomkeerbaar zijn en eventuele verlamming veroorzaken.

Men denkt ook dat een teveel aan foliumzuur (B11/B9) tekenen van B12 tekort kan maskeren.

Het vitamine B12 gehalte kan worden vastgesteld via een bloedtest.
Normaalwaarde is > 250 pmol/L.
Voor vitamine B12 is er geen toxische bovengrens vastgesteld.

Vitamine B12 bronnen 

Zoals eerder beschreven wordt vitamine B12 vooral gevonden in dierlijke producten. Vooral melk en vis zijn goede bronnen van B12. Verder zijn het de producten die verrijkt zijn met B12.

Het opwarmen van het voedsel in de magnetron kan een verlies/inactiviteit van de vitamine B12 in die voeding veroorzaken.

Bronnenlijst 

1. Understanding Normal & Clinical Nutrion. S. Rolfes, K. Pinna, E. Whitney. 11^e editie. 2016. P.320-22.
2. Vitamine B12 (Cobalamine). Voedingscentrum. https://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/vitamine-b12.aspx
3. Gezondheidsraad 2018
4. Gezondheidsraad 2014
5. Laboratoriumdiagnostiek Vitamine B12-deficiëntie (LESA). Nederlands Huisartsen Genootschap. Eerste versie mei 2018. https://www.nhg.org/themas/publicaties/laboratoriumdiagnostiek-vitamine-b12-volledige-tekst