Vitamine B1 - Thiamine

Vitamine B1

Vitamine B1 (thiamine) is het vitamine onderdeel van het co-enzym TPP (thiamin pyrophosphate) dat helpt bij het energiemetabolisme. Thiamine is nodig voor het omzetten van koolhydraten naar energie voor het lichaam. Ook is het nodig voor een goede werking van de zenuwen. Zenuwactiviteiten en spieractiviteiten als reactie op prikkels zijn afhankelijk van thiamine, zo ook de hartspier. Thiamine is dus een belangrijke vitamine voor verschillende processen in het lichaam.

Thiamine is een wateroplosbare vitamine, dit houdt in dat een teveel aan de vitamine wordt uitgescheiden via de urine.

Behoefte 
De hoeveelheid vitamine B1 die je nodig hebt hangt af van hoeveel calorieën je op een dag binnen krijgt. Als je genoeg en gezond eet (volkoren producten en groenten) dan is de kans groot dat je voldoende vitamine B1 binnen krijgt.

Hieronder wordt een schatting gemaakt van de gemiddelde behoefte van vitamine B1:
De (gemiddelde) behoefte voor mannen ligt tussen 0,9 en 1,2 mg per dag.
De (gemiddelde) behoefte voor vrouwen ligt tussen de  0,7 en 0,8 mg per dag.
De behoefte voor zwangere vrouwen is 1,4 mg per dag.
De behoefte voor vrouwen die borstvoeding geven is 1,7 mg per dag.

Er is geen toxische bovengrens vastgesteld.
 
Tekort 
Een tekort aan thiamine komt vooral voor bij mensen die niet genoeg calorieën binnen krijgen of hun calorieën halen uit ‘lege’ voedingsmiddelen. Met lege voedingsmiddelen bedoelen we voedingsmiddelen die eigenlijk niets anders leveren dan calorieën, geen vitamines of mineralen zoals bijvoorbeeld alcohol of andere calorierijke dranken. Vaak hebben alcoholisten dan ook een thiamine tekort.

Gevolgen van tekorten kunnen psychische klachten, maar ook lichamelijke klachten veroorzaken. Psychische klachten kunnen bijvoorbeeld depressie, concentratieproblemen en geheugenverlies zijn. De lichamelijke klachten zijn gevoelloze benen, hartklachten en spierverlamming.

Spierverlamming, ook wel Beriberi genoemd, kan voorkomen in twee varianten; droog of vochtig. De droge versie is als gevolg van het zenuwstelsel en wordt gekenmerkt door spierzwakte in armen en benen.

De vochtige variant is als gevolg van schade aan het cardiovasculaire systeem en wordt gekenmerkt door vergrote aderen. Vergrote aderen zorgen ervoor dat het hart harder moet werken om bloed rond te pompen en zorgt ervoor dat de nieren zout en water vasthouden, wat kan resulteren in oedeem (vochtophoping). Meestal komen deze twee vormen van beriberi samen voor.
 
Vitamine B1 bronnen 
Vitamine B1 komt in veel voedingsmiddelen in kleine hoeveelheden voor. Varkensvlees, volkoren granen, sojamelk of verrijkte producten zijn vooral goede bronnen. Bereidingswijze waar weinig of geen water bij gebruikt wordt conserveren de vitamine B1 het beste.

Bronnenlijst 

• Understanding Normal & Clinical Nutrion. S. Rolfes, K. Pinna, E. Whitney. 11^e editie. 2016. P.304-7.
• Vitamine B1 (Thiamine). Voedingscentrum.
• https://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/vitamine-b1.aspx